FTD-EYE
Eye-tracking parameters as biomarkers of presymptomatic frontotemporal dementia
Looptijd: 2023 - 2027
Het onderzoek
Frontotemporale dementie en de ziekte van Alzheimer zijn de twee meest voorkomende vormen van dementie op jonge leeftijd.
Het stellen van de juiste diagnose in een vroeg stadium is belangrijk zodat de juiste zorg ingeschakeld kan worden. Dit blijkt in de praktijk lastig omdat de klachten in het begin mild zijn en niet goed herkend worden. Het is belangrijk om meetinstrumenten te vinden om de diagnose op tijd te kunnen stellen. Dementie zorgt voor veranderingen in oogbewegingen.
Wat is het doel?
In dit onderzoek bekijken we of het meten van oogbewegingen kan bijdragen in het stellen van een tijdige en juiste diagnose.
We gaan de oogbewegingen vergelijken van drie groepen mensen:
- Personen met frontotemporale dementie
- Personen met de ziekte van Alzheimer
- Gezonde eerstegraads familieleden van personen met een erfelijke vorm van frontotemporale dementie
Deelnemen?
Wie kan er aan de studie deelnemen?
- Mensen met frontotemporale dementie
- Mensen met de ziekte van Alzheimer
- Mensen met 50% kans op een erfelijke vorm van frontotemporale dementie
Wat houdt deelname in?
Stap 1: Bent u geschikt om mee te doen?
We willen eerst weten of u geschikt bent om mee te doen. Daarom doet de onderzoeker een aantal onderzoeken:
- Onderzoek naar uw medische geschiedenis
- Onderzoek naar uw leeftijd
Stap 2: Onderzoeken en metingen
Voor het onderzoek is het nodig dat u één keer naar het Erasmus MC komt. Een bezoek duurt 1.5 uur. Het onderzoek richt zich op uw oogbewegingen. Hiervoor vragen wij u een aantal taken op een computer te doen. Tijdens deze taken moet u bijvoorbeeld zo snel mogelijk kijken naar een stip op het scherm, of een stip volgen met uw ogen. Tijdens de taken zal een klein cameraatje uw oogbewegingen meten.
Aanmelden kan via ftdrisc@erasmusmc.nl
Subsidiegevers
- ZonMw
Samenwerkingspartners
- Dr. Teuni ten Brink, Universiteit Utrecht
Onderzoeksteam
- Dr. Jackie Poos
- Drs. Liset de Boer
- Dr. Harro Seelaar
- Dr. Lize Jiskoot
Contact
Email: ftdrisc@erasmusmc.nl
Leden onderzoeksteam
Dr. Harro Seelaar
Neuroloog & universitair docent
Specialisme Cognitieve neurologie
Aandachtsgebied Frontotemporale dementie (FTD), primair progressive afasie (PPA), erfelijke dementie, FTD-ALS, ziekte van Alzheimer, progressieve supranucleaire palsy (PSP) en corticobasaal syndroom (CBS)
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2020 - heden: Neuroloog Erasmus MC en Alzheimercentrum Erasmus MC
» 2012 - 2020: Opleiding tot neuroloog Erasmus MC
» 2006 - 2011: Promotieonderzoek "Frontotemporal dementia: clinical, genetic and pathological heterogeneity"
» 2002 - 2006 & 2010 - 2012: Opleiding Geneeskunde Erasmus Universiteit Rotterdam
_______________________________________________________________________________
Onderwijsactiviteiten » AIOS onderwijs cognitieve stoornissen Erasmus MC en andere opleidingsklinieken
» AIOS onderwijs algemene perifeer neurologische aandoeningen
» Biemond nascholing 2022: Primair progressieve afasie (PPA)
_______________________________________________________________________________
Nevenfuncties » European Reference Network for rare Neurological diseases (ERN-RND): disease group coordinator frontotemporal dementia
» Lid werkgroep cluster Cognitieve stoornissen en dementie van de Nederlandse Vereniging van Neurologie (NVN)
» Wetenschappelijke adviesraad PRECODE-GP Nederlands Geheugen Netwerk (NGN) (2021 - heden)
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksprojecten » FTD-RisC
» Genetic Frontotemporal dementia Initiative (GENFI)
» Neuroinflammatie bij (erfelijke) frontotemporale dementie
» FIND-MORE studie (Frontotemporal dementia Imaging of Neuroinflammation, Degeneration and MicrOglia-Related Effects)
_______________________________________________________________________________
Medicijnonderzoeken » Alector 001-2
» Alector 001-3
_______________________________________________________________________________
Subsidies/awards » ZonMW Fellowship 2019: The role of neuroinflammation in genetic FTD
» Bluefield to cure FTD: neuroinflammation in genetic FTD
» JPND 2020: Defining measures of proximity to symptom onset in GENFI (GENFI-PROX)
» JPND 2021: Imaging heterogeneous TDP-43 neuropathologies
Over mij
Sinds 2020 ben ik als neuroloog werkzaam in het Erasmus MC en bij het Alzheimercentrum Erasmus MC, waarbij we expertisecentrum zijn op het gebied van frontotemporale dementie (FTD). Ik richt me op patiënten met cognitieve stoornissen en zie vooral patiënten met FTD, ziekte van Alzheimer en primair progressieve afasie (PPA). Naast mijn werkzaamheden in de patiëntenzorg doe ik wetenschappelijk onderzoek, met name naar FTD en PPA, om beter te begrijpen hoe deze ziekten ontstaan.
Publicaties
Lees hier alle publicaties van Harro
Dr. Lize Jiskoot
GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch neuropsycholoog & postdoc onderzoeker
Specialisme Neurologie, neurowetenschappen
Aandachtsgebied Neuropsychologie, cognitie, frontotemporale dementie (FTD), primair progressieve afasie (PPA), familiaire dementie
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2020-2023: Opleiding tot klinisch neuropsycholoog
» 2017-2019: Opleiding tot GZ-psycholoog
» 2014-2018: PhD, Erasmus Universiteit
» 2010-2012: Research MSc. Neurosciences (magna cum laude), Vrije Universiteit
» 2008-2010: MSc. Clinical Neuropsychology (cum laude), Universiteit Leiden
_______________________________________________________________________________
Onderwijsactiviteiten » 2019-heden: Docent keuzeonderwijs GZ-opleiding
» 2017-2022: Co-supervisor PhD student
» Supervisor klinische stage >50 masterstudenten Clinical Neuropsychology
» Supervisor >30 scriptiestudenten Clinical Neuropsychology
» 2012-heden: Onderwijs arts-assistenten Erasmus MC
_______________________________________________________________________________
Nevenfuncties » 2020-heden: Redacteur Tijdschrift voor Neuropsychologie
» 2017-heden: Honorary Research Associate, Dementia Research Centre, University College London
» 2016-heden: Lid FTD Expertgroep
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksprojecten » Frontotemporale Dementie Risico Cohort (FTD-RisC)
» Genetic Frontotemporal Dementia Initiative (GENFI)
_______________________________________________________________________________
Subsidies/awards » Nederlandse Vereniging voor Neuropsycholgie (NVN) dissertatieprijs 2019
Over mij
Ik werk in een gecombineerde functie als klinisch neuropsycholoog in opleiding en postdoctoraal onderzoeker bij het Alzheimercentrum en FTD Expertisecentrum van het Erasmus MC. Mijn promotieonderzoek was gericht op het vinden van MRI en neuropsychologische biomarkers in de presymptomatische fase van familiaire FTD. In mijn postdoc zet ik deze lijn voort, waarbij ik me vooral focus op de ontwikkeling en validatie van innovatieve biomarkers gevoelig voor de eerste cognitieve veranderingen bij FTD. Sinds 2020 ben ik hoofdonderzoeker bij het FTD Risico Cohort (FTD-RisC) en Genetic FTD Initiative (GENFI).
Uitgelichte publicaties
✔ Jiskoot, L.C. & Papma, J.M. (2021). Als woorden je in de steek laten. Primair progressieve afasie: dementie met (bijna) alleen taalproblemen. Denkbeeld, 33, 34-37.
✔ Jiskoot, L.C., et al. (2020). Primair progressieve afasie: klinische praktijk, knelpunten in de diagnostiek en behandeling, en suggesties voor verbetering en toekomstig wetenschappelijk onderzoek. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 15(1), 19-36.
✔ Van den Berg, E., ..., Jiskoot, L.C. (2020). Diagnostische dilemma’s in de neuropsychologische diagnostiek bij gedragsvariant frontotemporale dementie. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 15(1), 1-18.
✔ Van den Berg, E., ..., Jiskoot, L.C. (2018). Sociale cognitie bij gedragsvariant frontotemporale dementie: een meta-analyse. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 13(2), 81-99.
Lees hier alle publicaties van Lize
Dr. Jackie Poos
Postdoc onderzoeker
Specialisme Neuropsychologie en neurowetenschappen
Aandachtsgebied Diagnostiek en zorg bij frontotemporale dementie (FTD)
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2018-2022: PhD program
» 2014-2017: Research master Neuroscience & Cognition
» 2014-2017: Master Clinical Neuropsychology
» 2012-2014: Honoursprogramme Von Humboldt College
» 2011-2014: Bachelor Psychology
» 2005-2011: VWO Atheneum
_______________________________________________________________________________
Onderwijsactiviteiten » Vaardigheidsonderwijs (VO) Vergeetachtigheid
» Thesisbegeleider MSc. studenten
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksprojecten » FTD Risico Cohort (FTD-RisC)
» Postdiagnostische zorg
» Virtual Reality (Mental) Healthcare consortium
» Neuropsychiatrische symptomen bij de ziekte van Alzheimer
_______________________________________________________________________________
Subsidie » Fellowship 2019 - Alzheimer Nederland
Over mij
Mijn onderzoek richt zich op het verbeteren van de diagnostiek en zorg bij dementie op jonge leeftijd. Binnen mijn proefschrift heb ik mij gericht op cognitieve veranderingen bij frontotemporale dementie, en onderzocht welke neuropsychologische testen gevoelig zijn om de ziekte zo vroeg mogelijk te herkennen. Vanaf heden ga ik mij richten op het innoveren van de neuropsychologische diagnostiek bij dementie met behulp van technologie, als ook voor de zorg na de diagnose.
Uitgelichte publicaties
✔ Poos, J.M., et al. (2022). Cognitive composite for genetic frontotemporal dementia: GENFI-Cog. Alzheimer’s Research & Therapy, 14(1), 1-12.
✔ Poos, J. M., et al. (2022). Exploring Abstract Semantic Associations in the Frontotemporal Dementia Spectrum in a Dutch Population. Archives of Clinical Neuropsychology, 37(1), 104-116.
✔ Poos, J. M., et al. (2021). Impairment of episodic memory in genetic frontotemporal dementia: A GENFI study. Alzheimer's & Dementia: Diagnosis, Assessment & Disease Monitoring, 13(1), e12185.
✔ Poos, J. M., et al. (2020). Cognitive profiles discriminate between genetic variants of behavioral frontotemporal dementia. Journal of neurology, 1-10.
✔ Poos, J. M., et al. (2018). Meta-analytic review of memory impairment in behavioral variant frontotemporal dementia. Journal of the International Neuropsychological Society, 24(6), 593-605.
Liset de Boer
Onderzoeksmedewerker
Specialisme Neurologie
Aandachtsgebied Neuropsychologie, cognitie, frontotemporale dementie, familiaire dementie
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2021-2022: Master of Science in Clinical Neuropsychology, Universiteit Utrecht
» 2018-2021: Bachelor of Science in Psychologie (honours programma), Universiteit Utrecht
_______________________________________________________________________________
Onderwijsactiviteiten » 2020: Onderwijsassistente experimenteren en registreren
» 2019: Mentor bachelor- en honoursstudenten
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksproject(en) » Frontotemporale Dementie Risico Cohort (FTD-RisC)
» Genetic Frontotemporal Dementia Initiative (GENFI)
Over mij
Ik ben begonnen in het Erasmus MC als stagiaire op de afdeling Neuropsychologie. Nu werk ik als onderzoeksmedewerker bij het FTD Expertisecentrum. Ik ben verantwoordelijk voor de planning en het invoeren en beheren van de gegevens die worden verzameld. Daarnaast ben ik het eerste aanspreekpunt op een onderzoeksdag en ben ik inzetbaar voor neuropsychologisch onderzoek. Ik hoop mij verder te kunnen ontwikkelen in het gebied frontotemporale dementie als onderzoeker en als neuropsycholoog.