AmyVasc
Amyloid imaging and vascular pathology in focus: exploring interaction in two pathways towards neurodegeneration.
Looptijd: 2018-2022
Het onderzoek
In de AmyVasc studie onderzoeken we de samenhang tussen vaatschade in de hersenen en de ophoping van amyloid eiwit, en hoe deze twee factoren samen leiden tot vermindering van geheugenfuncties en uiteindelijk het ontstaan van dementie.
Om hier achter te komen, hebben we de samenklontering van het amyloïd-bèta eiwit in beeld gebracht met behulp van een PET-scan bij 640 mensen die meedoen aan de Rotterdam Studie. Dit is een langlopend bevolkingsonderzoek onder meer dan 15.000 mensen van 40 jaar en ouder in de Rotterdamse wijk Ommoord. In deze studie wordt ook vaatschade in de hersenen al 25 jaar nauwkeurig in beeld gebracht.
Door de informatie over samenklontering van amyloïd-bèta te combineren met de al aanwezige informatie over vaatschade, kan de rol en de relatie van deze twee processen in het ontstaan van cognitieve problemen tot in detail worden onderzocht.
Belangrijkste resultaten
AmyVasc heeft laten zien dat het hebben van een hogere opleiding een rol kan spelen in het beschermen tegen vaatschade in de hersenen.
Daarnaast is onderzocht of mensen met een hoger risico op hart- en vaatziekten ook meer amyloïd-bèta eiwit in de hersenen hebben. We vonden dat bij deelnemers met diabetes en een hogere bloeddruk het eiwit vaker aanwezig is en in grotere mate. We zagen geen relatie tussen hoog cholesterol, obesitas, fysieke inactiviteit of roken en het amyloïd-bèta eiwit.
Subsidiegever
- ZonMw Memorabel
Samenwerkingspartners
- Life Molecular Imaging Ltd
Onderzoeksteam
- Joyce van Arendonk MSc, PhD Student
- Dr. Julia Neitzel, postdoc
- Dr. Rebecca Steketee, postdoc
- Dr. Danielle van Assema, nucleair geneeskundige
- Prof. dr. Meike Vernooij, onderzoeksleider
Contact
Publicaties
- van Arendonk J, Yilmaz P, Steketee R, Zijlmans JL, Lamballais S, Niessen WJ, Neitzel J, Ikram MA, Vernooij MW. Resistance to developing brain pathology due to vascular risk factors: the role of educational attainment. Neurobiol Aging. 2021 Oct;106:197-206.
In onderstaande webinar (02:28 - 17:43) geeft onderzoeksleider Meike Vernooij meer uitleg over de AmyVasc studie.
Leden onderzoeksteam
Drs. Joyce van Arendonk
PhD student
Specialisme Epidemiologie, neuroimaging, Amyloid PET, dementie
Aandachtsgebied Mijn onderzoek richt zich op het ontstaan van neurodegeneratie en dementie, en specifiek welke rol (de wisselwerking van) vaatschade en amyloid-beta eiwitstapeling hierin spelen.
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2018-heden: PhD Neuro-epidemiologie
» 2020: Master Health Sciences – Epidemiologie
» 2017: Master Biomedische Wetenschappen
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksproject » AmyVasc
Over mij
Sinds 2018 werk ik als PhD studente bij de afdeling Epidemiologie en Radiologie & Nucleaire Geneeskunde aan het AmyVasc onderzoek. Hierin hebben we deelnemers van het ERGO onderzoek zonder dementie uitgenodigd voor een amyloid PET/CT-scan. Met deze scan kunnen we de stapeling van het amyloid-beta eiwit in beeld brengen, en onder andere onderzoeken of deelnemers met een hoger risico op hart- en vaatziekten ook meer eiwitstapeling hebben.
Uitgelichte publicatie
✔ van Arendonk, J., Yilmaz, P., Steketee, R., Zijlmans, J. L., Lamballais, S., Niessen, W. J., ... & Vernooij, M. W. (2021). Resistance to developing brain pathology due to vascular risk factors: the role of educational attainment. Neurobiology of Aging, 106, 197-206.
Prof. dr. Meike Vernooij
Hoogleraar Population Imaging & medisch specialist (Neuroradioloog)
Specialisme Radiologie
Aandachtsgebied Neuroradiologie
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2017: Hoogleraar Population Imaging
» 2014: Visiting research Massachusetts General Hospital
» 2012: Fellowship neuro- en hoofd-hals radiologie Erasmus MC
» 2011: Radioloog Erasmus MC
» 2009: PhD aan Erasmus MC (cum laude)
» 2002: Geneeskunde EUR (cum laude)
_______________________________________________________________________________
Onderwijsactiviteiten » 2017-2021: Program Director Research Master Clinical Research
» 2015-heden: Chair, written examination committee for European Diploma in Radiology (EDiR)
» 2015-heden: Clinical Technology, BSc track, lectured on Imaging in dementia
» 2015-heden: Teaching residents and fellows at Kyoto Prefectural Hospital, 1-week case based teaching
_______________________________________________________________________________
Nevenfuncties » Voorzitter Diagnostic Committee van European Society of Neuroradiology (ESNR)
» Voorzitter van Written Examination Committee van European Diploma in Radiology, European Board of Radiology
» Editor, Neuroradiology
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksprojecten Principal Investigator in ERGO (the Rotterdam Study) en in deze rol betrokken bij een groot aantal onderzoeksprojecten (Amyvasc, ABOARD, SHARED, JPND).
_______________________________________________________________________________
Subsidies/awards » 2018-heden: ZonMW Memorabel: Amyloid imaging in focus (grand total €1,500,000) – role: project leader
» 2016-heden: H2020: EuroPOND (European Progression of Neurodegenerative Disease initiative) - (€5 million total; €800,000 for own research group) – role: WP leader
» 2016-heden: JPND BRIDGET: (BRain Imaging, cognition, Dementia and next generation GEnomics: a Transdisciplinary approach to search for risk and protective factors of neurodegenerative disease) – (€375,000 for Erasmus MC) - role: key investigator
» 2014-heden: Innovative Medical Devices Initiative: Imaging dementia: brain matters (€ 500,0000) – co-applicant
» 2013-heden: BBMRI- Complementation Project (€ 75,000) – principal investigator
» 2013-heden: Medical Research Council, New Investigator Research Grant (£150,000) – co-investigator
Over mij
Als neuroradioloog gebruik ik beeldvormende technieken (o.a. CT, MRI) om voor iedere patiënt tot een zo accuraat mogelijke diagnose te komen, bij voorkeur binnen zo kort mogelijke tijd. Door het intensief combineren van patiëntenzorg met wetenschappelijk onderzoek probeer ik een bijdrage te leveren aan het vergroten van kennis over ontstaan van veel voorkomende neurologische ziekten zoals beroerte en dementie. Ik bestudeer met MRI zowel gezonde populaties als patiënten om hersenveranderingen in normale veroudering en in ziekte op kwantitatieve wijze te bestuderen.
Uitgelichte publicaties
✔ van Arendonk, J., ... & Vernooij, M. W. (2021). Resistance to developing brain pathology due to vascular risk factors: the role of educational attainment. Neurobiology of Aging, 106, 197-206.
✔ Cremers, L. G., ..., Vernooij, M. W. et al. (2020). Structural disconnectivity and the risk of dementia in the general population. Neurology, 95(11), e1528-e1537.
✔ Yilmaz, P., ... & Vernooij, M. W. (2018). Practical Small Vessel Disease Score Relates to Stroke, Dementia, and Death. Stroke, 49(12), 2857-2865.
✔ Akoudad, S., ... & Vernooij, M. W. (2016). Association of Cerebral Microbleeds With Cognitive Decline and Dementia. JAMA neurology, 73(8), 934-943.
✔ Vernooij, M. W. et al. (2009). White matter microstructural integrity and cognitive function in a general elderly population. Archives of general psychiatry, 66(5), 545-553.
Dr. Julia Neitzel
Postdoctoraal onderzoeker
Specialisme Neuroimaging
Aandachtsgebied Dementie, cognitie, MRI, PET
_______________________________________________________________________________
Opleiding en carrière » 2021-heden: Epidemiologie, Harvard T.H Chan School of Public Health, Boston, MA, United States
» 2020-heden: Radiologie & Nucleaire Geneeskunde, Epidemiologie, Erasmus MC, Rotterdam
» 2018-2020: Institute for Stroke and Dementia Research, LMU, München, Duitsland
» 2013-2017: Neuroradiologie, Academisch Ziekenhuis, Technische Universität München, Duitsland
_______________________________________________________________________________
Onderzoeksproject » AmyVasc
_______________________________________________________________________________
Subsidie » Marie Curie Global Fellowship
Over mij
Mijn onderzoek richt zich op de vraag waarom sommige mensen beter bestand zijn tegen leeftijdsgebonden cognitieve achteruitgang en dementie dan andere. Dit is belangrijke kennis die tot nu toe ontbrak en kan leiden tot betere preventieprogramma's. Zo onderzoek ik bijvoorbeeld hoe genetica en levensstijl op elkaar inwerken en veranderingen in de hersenen met betrekking tot dementie beïnvloeden. Mijn werk is gericht op de preklinische fase van dementie, wanneer mensen het meeste baat hebben bij preventieprogramma's.
Uitgelichte publicaties
✔ Neitzel, J., et al. (2021). KL-VS heterozygosity is associated with lower amyloid-dependent tau accumulation and memory impairment in Alzheimer’s disease. Nature Communications, 12(1), 1-12.
✔ Malik, R., Georgakis, M. K., Neitzel, J., et al. (2021). Midlife vascular risk factors and risk of incident dementia: Longitudinal cohort and Mendelian randomization analyses in the UK Biobank. Alzheimer's & Dementia.
✔ Franzmeier, N., Neitzel, J., et al. (2020). Functional brain architecture is associated with the rate of tau accumulation in Alzheimer’s disease. Nature communications, 11(1), 1-17.
✔ Neitzel, J., et al. (2019). Left frontal connectivity attenuates the adverse effect of entorhinal tau pathology on memory. Neurology, 93(4), e347-e357.