Ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson is een progressieve ziekte waarbij bepaalde hersencellen afsterven, waarvan de belangrijkste de dopamine producerende cellen in de “zwarte kern” (substantia nigra) zijn.
Wat is het?
In Nederland hebben ongeveer 50.000 mensen de ziekte van Parkinson. 3.6 op de 1000 mannen en 2.5 op de 1000 vrouwen hebben de ziekte. De ziekte treedt meestal op tussen de 50 en 70 jaar, maar bij 5-10 % begint het al voor het 50e levensjaar.
Verschijnselen
De klachten verschillen van persoon tot persoon en vaak ook over de dag. Trager bewegen, beven en stijfheid zijn de kenmerkende motorische klachten bij de ziekte van Parkinson. Ook kunnen er niet-motorische klachten optreden, zoals klachten van het geheugen, trager denken en de aandacht, moeite met slapen in de nacht en slaperigheid overdag, moeite met plassen en stoelgang, droge mond, speekselverlies, verslikken, stoornissen in de bloeddrukregulatie (orthostatische hypotensie), stemmingsstoornissen (bijvoorbeeld somberheid, angst en paniek), hallucinaties en wanen.
Beloop
De ziekte van Parkinson is een langzaam progressieve ziekte. Dit betekent dat de schade in de hersenen langzaam erger wordt en de klachten langzaam toenemen. Er kunnen in de loop van de ziekte nieuwe klachten ontstaan en de bestaande klachten kunnen verergeren. Hoe dit precies verloopt is niet te voorspellen.
Behandeling
Tot op heden is er geen behandeling die de ziekte kan remmen of kan stoppen. Wel zijn er medicijnen die de klachten kunnen verminderen, waarvan levodopa in het algemeen het beste werkt. Andere middelen zijn bijvoorbeeld zogenaamde dopamine agonisten, zoals ropinirol, pergolide en rotigotine (pleister). Ook zijn er medicijnen die de afbraak van levodopa remmen, zodat levodopa langer werkt (entacapon, tolcapon, rasagiline, safinamide, selegiline).
In een latere fase van de ziekte zijn er geavanceerde behandelingen mogelijk, zoals een operatie met diepe hersenstimulatie, en behandelingen met medicijnpompen met apomorfine en oplosbare levodopa. Ook zijn er revalidatietechnieken die kunnen helpen om zolang mogelijk en zo goed mogelijk met de klachten om te gaan. Voorbeelden hiervan zijn:
- Fysiotherapie voor het bewegen, lopen en balans
- Logopedie voor de spraak, beter slikken en speekselverlies
- Ergotherapie voor de dagelijkse activiteiten en aanpassingen in huis
- Diëtist voor adviezen en aanpassingen in de voeding
Oorzaak en erfelijkheid
We weten dat bij de ziekte van Parkinson cellen in de zwarte hersenkern afsterven. De cellen in de zwarte hersenkern maken dopamine, een boodschapperstof die zorgt dat de bewegingen die we maken soepel verlopen. Bij een tekort aan dopamine gaat dit systeem haperen, worden bewegingen trager en minder. Waarom de cellen afsterven, weten we nog niet precies. Mogelijk zijn er meerdere oorzaken voor, zoals omgevingsfactoren (bijvoorbeeld pesticiden) en erfelijke factoren. In een klein deel van de mensen met Parkinson is de ziekte erfelijk, waarbij foutjes in het erfelijke materiaal, het DNA, de ziekte ook echt veroorzaken.
Meer informatie over de ziekte van Parkinson: